Giriş: Amatör Tahminden Profesyonel Analize

Bir hisse senedine yatırım yapmak, bir duyum veya ipucu ile hareket etmekten çok daha fazlasıdır. Profesyonel bir yaklaşım, bir fikrin doğuşundan, o fikre sermaye ayırma kararına kadar uzanan sistematik bir süreci içerir. Bu rehber, size bu süreci adım adım yürütebileceğiniz kapsamlı bir kontrol listesi sunar. Bu listeyi kullanarak hiçbir önemli adımı atlamadığınızdan emin olabilirsiniz.

Aşama 1: Fikir ve Ön Eleme

Her yatırım bir fikirle başlar. Bu fikri nerede bulabilirsiniz?

• [ ] Gündelik Gözlem: Kullandığınız ürünler, popülerleşen hizmetler.
• [ ] Sektörel Raporlar: Büyüme potansiyeli olan sektörleri (yenilenebilir enerji, yapay zeka vb.) araştırın.
• [ ] Finansal Haberler ve Analist Raporları: Güvenilir kaynakları takip edin.
• [ ] Hisse Senedi Tarayıcıları (Screeners): Belirli kriterlere (düşük F/K oranı, yüksek temettü verimi vb.) uyan şirketleri filtreleyin.

Ön Eleme Sorusu: Bu şirket, 5-10 yıl sonra bugünden daha güçlü olacak mı? Cevabınız evet ise, bir sonraki aşamaya geçin.

Aşama 2: Makro ve Sektör Analizi

Şirkete odaklanmadan önce büyük resmi anlayın.

• [ ] Ekonomik Konjonktür: Mevcut faiz oranları, enflasyon ve ekonomik büyüme, şirketin sektörünü nasıl etkiliyor?
• [ ] Sektörün Durumu: Sektör büyüyor mu, yoksa daralıyor mu? Teknolojik değişimler sektörü nasıl etkiliyor?
• [ ] Rekabet Ortamı: Şirketin sektördeki rakipleri kimler? Rekabet avantajı (pazar payı, marka gücü, teknoloji) nedir?

Aşama 3: Temel Analiz Kontrol Listesi

Şimdi şirketin finansal sağlığını ve değerini ölçme zamanı.

• [ ] İş Modelini Anlama: Şirket tam olarak ne iş yapıyor ve nasıl para kazanıyor?
• [ ] Yönetim Kalitesi: Şirketin yönetim ekibi tecrübeli ve güvenilir mi? Yatırımcı ilişkileri şeffaf mı?
• [ ] Finansal Tablolar:
  • Bilanço: Borç/Özkaynak oranı sektör ortalamasına göre nasıl? Dönen varlıkları kısa vadeli borçlarını karşılıyor mu (Cari Oran)?
  • Gelir Tablosu: Satışları ve net kârı son 3-5 yılda istikrarlı bir şekilde artıyor mu? Brüt kâr marjı güçlü mü?
  • Nakit Akış Tablosu: Şirket, faaliyetlerinden pozitif nakit akışı üretebiliyor mu? Bu, kârdan daha önemlidir.
• [ ] Değerleme Oranları:
  • Fiyat/Kazanç (F/K) Oranı: Şirketin F/K'sı, sektör ortalaması ve kendi tarihsel ortalaması ile karşılaştırıldığında makul mü?
  • Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD): Özellikle sanayi ve bankacılık gibi sektörler için önemlidir.

Aşama 4: Teknik Analiz Kontrol Listesi

Finansal olarak sağlam bir şirketi, doğru zamanda almak önemlidir.

• [ ] Ana Trendin Yönü: 50 ve 200 günlük hareketli ortalamaları kullanarak ana trendi belirleyin. Trendin dostunuz olduğunu unutmayın.
• [ ] Destek ve Direnç Seviyeleri: Grafikteki önemli fiyat dönüş noktalarını (destek ve direnç) çizin. Bu seviyeler potansiyel giriş ve çıkış noktaları olabilir.
• [ ] Gösterge Onayı:
  • MACD: Ana trend yönünde bir kesişme sinyali var mı?
  • RSI: Fiyat aşırı alım veya aşırı satım bölgesinde mi? Momentumun gücü ne durumda?
• [ ] Hacim Analizi: Fiyat hareketleri, yüksek işlem hacmiyle destekleniyor mu? Yüksek hacim, trendin gücünü teyit eder.

Aşama - 5: Risk ve Pozisyon Büyüklüğü Belirleme

Bu, sermayenizi koruyacak en kritik aşamadır.

• [ ] Zarar Durdur (Stop-Loss) Seviyesi Belirleme: Eğer analiziniz yanlış çıkarsa, hangi fiyat seviyesinde pozisyonu kapatacaksınız? Bu seviye genellikle önemli bir destek seviyesinin hemen altıdır.
• [ ] Risk/Ödül Oranı Hesaplama: Potansiyel kâr hedefinizin, stop-loss seviyenize olan oranını hesaplayın. Oran en az 1:2 olmalı.
• [ ] Pozisyon Büyüklüğü Hesaplama: "Pozisyon Büyüklüğü Rehberi"mizdeki formülü kullanarak, toplam sermayenizin sadece %1-2'sini riske atacak şekilde ne kadar hisse almanız gerektiğini hesaplayın.

Aşama 6: Yatırım Tezi Oluşturma

Tüm bu analizleri bir araya getirin ve şu soruyu cevaplayın:

• [ ] Bu şirkete neden yatırım yapıyorum? Cevabınızı 2-3 cümlelik, net ve basit bir "yatırım tezi" olarak yazın. Örneğin: "X şirketi, büyüyen Y sektöründe pazar lideri, borcu düşük, kâr marjı yüksek ve şu anki fiyatı teknik olarak alım sinyali veriyor. Bu nedenlerle yatırım yapıyorum."

Sonuç

Bu kontrol listesini takip etmek, yatırım sürecinize disiplin ve yapı kazandırır. Duygusal kararlar vermenizi engeller ve her yatırımınızın arkasında sağlam bir mantık olmasını sağlar. Her adımı dikkatle tamamladığınızda, sadece bir hisse senedi almış olmazsınız; bilinçli ve gerekçelendirilmiş bir yatırım kararı vermiş olursunuz.

Bu rehber, finansal okuryazarlığı artırma amacı taşır ve yatırım tavsiyesi değildir.